Program TEACCH (Treatment and Education of Autistic and Related Communication Handicapped Children), czyli Program Terapii i Edukacji Dzieci Autystycznych oraz Dzieci z Zaburzeniami w Komunikacji. Proces nauczania i pracy z dzieckiem rozpoczynamy od oceny poziomu rozwojowego dziecka, jego profilu psychoedukacyjnego PEP-R lub VB-MAPP, jego deficytów i mocnych stron. Na podstawie VB-MAPP lub PEP-R opracowujemy strategię nauczania, która ma pomóc w realizacji krótkotrwałych i odległych celów nauczania. Założone cele wprowadza się w życie przez indywidualne programy terapeutyczne. Muszą być one pilotowane przez specjalistę, który dokonuje oceny postępów w rozwoju dziecka i modyfikuje program na bieżąco wg najważniejszych potrzeb, takich jak: naśladowanie, motoryka mała i duża, percepcja wzrokowa i słuchowa, koordynacja wzrokowo – ruchowa, czynności poznawcze, komunikacja, mowa czynna, zachowania niepożądane, umiejętności językowe i umiejętności społeczne.
Proces nauczania w metodzie TEACCH składa się z trzech stopni:
Terapia behawioralna oparta o prawa uczenia się i stosowaną analizę zachowania
- na podstawie możliwości dziecka w różnych dziedzinach uczenia, dokonujemy oceny jego poziomu rozwoju,
- na tej podstawie opracowujemy strategię nauczania (krótkofalowe i odległe cele nauczania),
- cele wprowadzamy poprzez realizację indywidualnego programu (IPET).
Program usprawniający i wspomagający rozwój dziecka dostosowujemy do sposobu jego nauczania, specyfiki środowiska, w jakim dziecko żyje.
Wyróżniamy hierarchię wartości i realizowanych celów:
Problemy zagrażające życiu dziecka:
- napady autoagresji lub agresji skierowanej wobec innych
- nie przestrzega zasad obowiązujących na ulicy
- nie spożywa posiłków, nie pije napoi
Aby poprawić poziom adaptacji w tych zakresach, stosujemy zabiegi modyfikujące, ograniczające, zmieniające sytuację, w których pojawia się ryzyko wystąpienia niepożądanych zachowań.
Problemy zagrażające życiu dziecka w rodzinie:
- napady złości,
- nieestetyczny sposób jedzenia, konieczność karmienia
- uporczywe problemy ze snem
- nieumiejętność dokonania samodzielnej toalety
- brak nawyków higienicznych
- uporczywe artykułowanie dziwacznych i niezrozumiałych dla otoczenia dźwięków
- przywłaszczanie przedmiotów należących do rodzeństwa
Sposobem lepszej adaptacji dziecka z autyzmem do warunków życia domowego jest zmiana stylu życia rodziny i odpowiednie ćwiczenia. W tym celu pomagamy rodzinie jak uczyć dziecko podstawowych zadań.
Przystosowanie dziecka do życia w społeczeństwie, poza domem i szkołą. Dążymy do wyrobienia w dziecku odpowiednich nawyków i sprawności:
- samodzielne robienie zakupów,
- poprawnego zachowania w czasie kontaktów z innymi ludźmi.
Przystosowanie społeczne dziecka pozwoli osiągnąć mu wyższy stopień niezależności i umożliwi prowadzenia w miarę normalnego życia. Dobór ćwiczeń opiera się na wnikliwej analizie, ocenie, na miarę jego możliwości rozwojowych.
Program TEACCH w przeciwieństwie do modyfikacji behawioralnych nie zajmuje się bezpośrednio zachowaniem, ale okolicznościami warunkującymi uczenie się nowych umiejętności. Posługujemy się też najnowszymi osiągnięciami psychologii poznawczej, która zajmuje się badaniem różnic w rozwoju poszczególnych obszarów mózgu, odpowiedzialnych za konkretne procesy myślowe u dzieci autystycznych i nieautystycznych. Czas trwania całej terapii jest uzależniony od ustalonych celów i złożoności problemów. Częstotliwość spotkań to minimum 1 raz w tygodniu, maksymalnie 3 razy/tydz. Czas trwania jednego spotkania to 50-60 min.